ИВАНОВ ЮРИЙ ДМИТРИЕВИЧ (1938–2003),
Марий АССР-ын сулло артистше (1990)
1938 ий 17 июльышто У Торъял район Семисола ялыште туныктышо-влак ешыште шочын. Кыдалаш школым тунем пытарымеке, 1957-1960 ийлаште Совет Армийыште службым эртен. Вара Н.К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогический институтын филологий факультетышкыже тунемаш пурен. 1961 ий апрельыште М. Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театрын труппыжын полшымо шот дене ямдылыме, а тиде ийынак октябрьыште труппын тўҥ составышкыжак пашам ышташ налыныт. Ты театрыште Юрий Дмитриевич 1994 ий марте актёрлан тыршен. Тудын театральный образованийже лийын огыл гынат, мастарлыкшым шуараш режиссёр-влак С. Иванов, М. Толчинский, актёр-шамыч С. Кузьминых, А. Страусова, А. Тихонова, И. Якаев, В. Бурлаков полшеныт. Самырык актёрын икымше кугу пашажлан Арсий Воловын «Илыш йолташ» (1961) комедийыштыже олаште ракатланен илен тунемше Ольошын рольжым шотлыман.
Мутат уке, театрыште актёрлан ыштышыла, Ю. Иванов моткоч шуко тўрлӧ рольым ыштен. Марий драматург-влакын произведенийлашт почеш шындыме спектакльлаште тудын усталыкше утларак вораҥын вияҥын.
Усталык паша корныжын тӱҥалтыштыже Ю. Ивановлан утларакшым социальный планан рольым модаш логалын. Социализм шўлышеш ялым тӱзатымаште тыршыше да нунын ваштареш тавадаҥ шогалше-влакымат мастарын келыштарен: Камаев (Н. Арбан, «У муро», 1964), Ваню (А. Волков, «Кунам ломбо пеледеш», 1967), Санюк (Н. Арбан, «Кеҥеж йӱд», 1973), Пашка (Вяч. Абукаев-Эмгак, «Ушкал йомын огыл», 1985) да молат.
Калыкын илышыжым почын ончыктымо, геройжын кӧргӧ вий-куатшым рашемдыме койыш да мастарлык актёр Юрий Ивановын ямдылыме Шуматын (С. Николаев, «Айвика», 1962), Каврин (Н. Арбан, «Янлдык Пасет», 1964), Ямбатрын (К. Коршунов, «Кўдырчан ўжара», 1968), Макматын (В. Горохов, «Кугезе муро», 1979) Микалын (Н. Игнатьев, «Савик», 1989) да моло рольыштат сайын палдырнен.
Ю. Иванов мурсемым йӧратымыже, музыкым умылен моштымыжо, мыскаралан мастар улмыжо дене Василийын (П. Эсеней, «Шуматкечын мончашке», 1974), Тукмановын (Н. Арбан, «Тулар ден тулаче», 1984), Чемековын (М. Рыбаков, «Эргымлан кузык», 1988), Ӧрӧзӧйын (С. Чавайн, «Мўкш отар», 1988), Казначын (М. Рыбаков, «Онарын кердыже», 1989) образыштышт ойыртемалтын.
Театрыште ыштыме жапыште – гастрольышто ма театр полатыште – Ю. Иванов М. Шкетанын «Ачийжат-авийжат» драмыштыже чыла пӧръеҥ рольым модын. С. Николаевын «Салика» музыкальный комедийыштыже тўрлӧ ийыште Юрий Дмитриевич Сармаевын, Полатовын, Онтонын да шужышо качын образыштым чоҥен.
Юрий Дмитриевич Иванов шке гычат шуко тунемын, тиде сомылым тудо эн тўҥлан шотлен. Профессиональный мастарлыкше кушмо нерген Жукын (А. Островский, «Кугорно валне», 1973), Мельниковын (М. Горький, «Васса Железнова», 1976), анархист-влак вуйлатышын (Вс. Вишневский, «Оптимистический трагедий», 1980), Жевакинын (Н. Гоголь, «Каче пазар», 1994), помещик Чубуковын (А. Чехов, «Маска юбилей», 1993) рольыштат пеҥгыдемдат.
1990 ийыште Ю. Ивановлан «Марий АССР-ын сулло артистше» почётан лўмым пуымо.
Ю. Иванов рольым модмо деч посна тыгак шўвырым, шиялтышым шокташ, тўмырым кыраш моткоч йӧратен да тиде мастарлыкшым кўлеш годым рольыштат кучылтын. Спектакльыште веле огыл тыгай усталыкше дене калыкым палдарен, тыгак 1972 ийыште Бакушто да 1982 ийыште Москошто эртыше калык инструмент фестивальлаште мастарлыкшым ончыктен. Тиде веле огыл 1978 ийыште Голландийыште да 1983 ийыште Испанийыште лийын, тусо калыкым марий калык семўзгар-влакын сылнылыкышт дене палдарен. 1982 ийыште СССР Культура министерство тудым «Самодеятельный художественный творчествыште сеҥымашке шумылан» знак дене палемден.
1994 ийыште Ю. Иванов театрыште пашам ыштымым чарнен. Кужу жап нелын черле лиймылан кӧра 2003 ий 16 февральыште ўмыржӧ кўрылтын.
{phocagallery view=category|categoryid=84|limitstart=0|limitcount=0|detail=3|displayname=0|displaydetail=0|displaydownload=0|displaydescription=0|displayimgrating=0}