Олег Елизаровичын модмыжым икымше гана ўстел йымалне куржталмем годымак ужынам. Тунам мемнан «Рекорд» телевизорна ыле, «Салика» телеспектакльым ешге онченна. Икмыняр ий гыч Чопайым модшо артист дене шкежат палыме лийынам. Тудо пошкудо ял гычак улмаш.
Россий Федерацийын сулло да Марий Элын калык артистше, Йыван Кырла лўмеш театральный да М.Шкетан лўмеш Кугыжаныш премийын лауреатше Олег Елизарович Кузьминых кодшо арнян, 10 сентябрьыште, 50 ийым темыш.
Олег Кузьминых У Торъял район Чашкасола ялыште шочын-кушкын. Немда кыдалаш школ деч вара А.В.Луначарский лўмеш театральный искусство кугыжаныш институтыш тунемаш пурен. 1986 ий гыч кызыт марте – М.Шкетан лўмеш Марий национальный драме театрын артистше. 2001-2002 ийлаште «Марий Эл» ГТРК-ште дикторлан ыштен.
— Олег Елизарович, ынде шуко званийда уло, пеш шукертак огыл уныкада шочын, пачерым налында. Илыш дечын эше мом вучаш кодын?
— Чынже денак ынде пашат уло, пачерат уло, икшыве-влакат кушкын шогалыныт. Но артист паша вет нимучашдыме. Садикте кажне кечын сценыш лектын, рольым чо‰ыман. Эше вийвал пєръе‰ улына, сандене калык ончык эше лекман да лекман. Пенсийыш шумешке, кузе манаш, поктен лукмешкышт (шыргыжеш – авт.), театрыште ўмырым шуктыман. А тыглай ончалаш гын, илышыште айдемылан эре огеш сите: кочкаш-йўаш пашадар эре кўлеш, пачерланат, тунеммыланат тўлыман. Творчестве нерген ойлаш гын, артистын пашаштыже кўвар ден тувраш уке. Кушкаш, мастарлыкым шуараш кумдык эреак уло. Моддымо роль эше моткоч шуко.
— Пондашым огыда нўж да тидын нерген йодышым ямдыленам ыле. А ынде пондашда уке…
— Эре пондаш дене кошташ ок лий. Роль почеш тўжвал тўсат вашталтеш, сандене южгунамже о‰ылашым «куштылемдаш» логалеш.
— Ончычсо шочмо кечыдам кузе пайремленда, мутлан, латкандаш ийым, кумлым?
— Мый шочмо кечым пайремлаш пешыже ом йєрате. Илет да илет, пашам ыштет. Шочмо кече толеш да кая. 18 ий да 50 ий коклаште мо вашталтеш? Чурий сын гына. Бенефислан афишыштемат тыге возен шындышым: «А чон ийготым ок пале». Ончыч самырык семынак йолташ-влак коклаште палемдалтеш ыле, мутат уке, пєлекымат вучымо. А ынде илышыште тиде тў‰ огыл. Тўняште илет – тиде пєлек.
— Шуко рольым модмо годым, очыни, тўрыснек вашталтман. А тыгай лиеда мо, кунам чуч гына шкендым шке огыда мод?
— Лиеда. Роль шке ийготлан келшыше лиеш, кугурак ийготан-влакымат, изирак ийготан-влакымат модаш логалеш. Южыжо лишылын чучеш, тыяк улат, но садыгак вес е‰ын образыштыже. Ончалтышыжымат, койышыжымат изишак садак вашталтыман. Санденак ме ала-куштыжо прототипым кычалына, уремыште эскерена, кузе тиде айдеме мутланышаш, мом чийышаш, кузе ошкылшаш – чыла тидым келыштараш кўлеш. Чылт шкендым модаш огеш лий. Ала мый илышыште вес тўрлє улам, а сценыште – образлан келшыше.
— Те икмыняр телеспектакльыште, киношто модында. Марий кинематографийын ончыклыкшо уло?
— Чынак, ик пагытыште, 90-шо ийлаште, тыгай пашам тў‰алме ыле. Геннадий Гордеевын сценарийже почеш «Чоныштем илет» сериалым ыштенна. Тылеч ончыч Ю.Артамоновын повестьше почеш сниматлыме «Тургым» телеспектакльыште модынам. Илыш гыч налме моткоч о‰ай сўрет-влак ыльыч. Тиде жап – кызытат шинча ончылнем. Мый тунам самырык лийынам, театр пашаш толынам веле. Тў‰ рольым ўшаненыт – илыш корныш шогалаш тў‰алше самырык рвезым. Тиде мыйын артист пашаштем моткоч пайдале ыле: камере ончылно пашам икымше гана ыштен онченам. Такшат тудо жапыште шуко ышталтын: телевиденийышкат коштынна, тўрлє программым ямдыленна, студент-влак дене вашлиймашым эртаренна, Оза‰ысе «Кинохроника» студий гыч кондымо руш кином, мультфильмым марла‰денна. Лийын тугай пагыт.
— А чыла тидым кушто ончаш лийын?
— Тунам йол ўмбак шогалше вийвал мемнан Марий телевидений ыле. Кызыт тудо Москон филиалже, чаманен ойлыман, эфир жап палынак кўчыкемын. Туге гынат мемнан сылнымут вожна поян. Литератур материал негызеш сценарийым возен, сниматлаш тў‰алаш гын, о‰ай сўретан моткоч шуко кинофильмым ыштен лукташ лиеш. Мутлан, Василий Валерьянович (Домрачев – авт.) «Салика» спектакльым кино семын ыштыш. Икманаш, уло. Ме тидлан кыртменак пижына гын, вора‰дарен кертына. Мастар операторнат, артистнат улыт. Тидлан ала-кє вуйын шогышаш, ала-кє пижшаш, ала-кє, мутат уке, шийвундым ойырышаш.
— Артист пашаште ынде опытда шуко погынен. Режиссер лияш шоналтен огыдал?
— Тудлан посна тунемаш кўлеш, артист лийме гына ок сите. Шке жапыштыже тунемме нерген шоненам ыле, но театрыште репертуарышке пе‰гыдын кылдалтмемлан кєра нигушкат лектын каен кертын омыл. Кызыт самырык-влак толмо дене изишак ярсенна. А тунам ик спектакль гыч весыш эре гаяк тў‰ роль-влакым чо‰енна. Но шке творческий корнем шарналтен, самырык-влаклан полшаш тєчем, кушто, мом, кузе ыштышашым каласем.
— Шке коклаште артист-влак Тендам кузе маныт?
— Елизарычат маныт, Олегат. Мый пашаште утыжым официально ойлымым ом йєрате. Молан тиде кўлеш? Утларакше ачалўм дене ойлат.
— Спектакльым ончаш шуко е‰ коштеш? Шагал манын ойлат…
— Калык тичмашын ок погыно манын ом керт. Кодшо тургымышто шуко спектакльышке билет ситен огыл, театрыште кўшыл ярус марте шы‰-шы‰ шинченыт. Икманаш, ме шке сомылнам ыштена, у спектакль-влакым ямдылена гын, калык толеш. Тидлан кўшыл кучемыште э‰ертыш, полыш кўлыт. Тиде саманыште театр шке семын илен лектын огеш керт. Марий театр вет тўняланат икте.
— Шушаш бенефисыштыда иктаж сюрпризым вучыман мо?
— Сюрпризше могай? Театрыште ынде 27 ий утла ышталтын, мыйым чылан тыште палат. Касым утыжым серьёзный кумыланым огыл, а мыскара шўлышанракым ыштынем. Илышем гыч икмыняр йомакым каласкалынем. Южыжо пала: Немда кундем гыч улам. Кузе кушкынам, йоча пагытем кузе эртен – тидын нерген изишак ойлынем.
Игорь Попов.
«Кугарня», 2012 ий 21 сентябрь