Эртыше рушарня, 27 август, театрын коллектившылан ойыртемалтше ыле. Тиде кастене артист-влак Морко районысо Марий Кужер ялыште «Морко сем» спектакльым уремыште модыныт.
Тиде кечын тыште ты ялын шочшыжо, сокыр марий семмастар, самодеятельный композитор Михаил Степановын 100 ияш лӱмгечыжым кумдан палемденыт. Пайрем Степановмыт тукым илыме пӧрт пырдыжеш Михаил Степановичлан Шарнымаш оҥам почмо дене тӱҥалын. Вара тудо ялысе клуб кумдыкыш куснен. Уремеш вераҥдыме сценыште Морко районысо художественный самодеятельность коллектив-влак кугу концерт программым ончыктеныт. Кугу верым Михаил Степановын возымо мурылан ойырымо. Тиде калыкыште кумдан палыме «Тый кӱлат, тыяк», «Ош пеледыш», «Маныт, шочмо – неле кече» да шуко моло ыльыч. А мучашлан Морко калык хор дене пырля чыла участник С.Николаев ден М.Степановын возымо «Колынам, пӧртылнет шочмо верыш» мурым иквереш шергылтареныт.
Ты кечын игече шыже велыш тайнымыж нерген сайынак шижтарыш. Йӱштӧ мардеж пуалын, жапын-жапын йӱрат шыжыктен кайыш. А куд шагат кас лишемшаш годым тудо сайынак нӧрташ тӱҥале. Спектакльым уремыште модмо шотышто йодыш пӱсын шогале. Тиде йодышым рашемдаш манын, режиссер артист-влакым иквереш погыш. Нуно шуко ышт шоно, пеҥгыдын каласышт: «Ме вет таче уремыште модаш толынна, тугеже тыштак модына». Адакше тынар калыкым ялысе клуб кӧргыш шыҥдарашат ок лий ыле, векат.
Йӱр да йӱштылан кӧра калык шаланен пыта дыр манын тургыжланымашат ыле. Но тыге ыш лий. Тыманмеш теҥгыл-влакым клуб воктенысе аланыш кусарышт, еҥ-влак тушко шупшылалтыч. Да спектакль тӱҥале.
… Воктенак эҥер йоген эрта, олык шарлен возын, умбалнырак чодыра тӱҥалеш. Моткоч сылне да ойыртемалтше декораций. Действийжат тӱҥалтыште кеҥеж кастене имне пукшымаште эрта. Тушко ӱдыр-рвезе-влак погыненыт, мыскарам ыштат, модыт, юарлат, мурат, куштат. Калык мо ышталтмым моткоч тӱткын эскера. Вет тиде спектакльын тӱҥ геройжо Стапан Микалын образшын негызшылан драматург Миклай Рыбаков ты кундемын шочшыжо Михаил Степановын сар жапысе илышыжым налын. Сандене тыште шинчыше-влаклан герой-влак чоныштлан лишыл улыт. Ончышо-влак коклаште Михаил Степановын Геннадий ден Алексей эргыже, Маргарита ӱдыржӧ, моло лишыл родо тукымжо лийыныт.
Мо оҥайже, спектакль тӱҥалшашлан вуй ӱмбалне нелын кечыше пыл ора-влак шиждымын ала-куш каен пытышт, ынде кӱшнӧ кашталаныше пыл веле койыт. Верын-верын ӱжара тӱр йошкар тӱс денат волгалтеш. Шонет да ӧрат: кузе тыге лийын кертеш? Тышке уна семын толшо удмуртымат ты сӱрет ӧраш таратен. «Марий магий. Кузе те тидым ыштеда?» — йодын йолташыж деч.
Койын пычкемышалтеш. Ынде модмо верым прожектор волгалтара. Жапын-жапын «залыште» воштыл колтымо, совым рӱж кырыме шергылт кая. А посна татыште воктене улшо-влакын шинчавӱдым ӱштылмышт палдырна. Эрге кидеш ача кола, вате марийже, эргыже колымо нерген уверым налеш, коло ияш рвезе сокыреш кодеш … Тыгай тат-влак ончышын чонжым кӱрыштде огыт керт.
Ик сӱрет гыч весыш куснымо, арвер-влакым вашталтыл шындыме жапыште режиссер пьесын авторжо, геройын прототипше, сар жапыште марий кундемыште кузе илыме, фронтлан могай полышым пуымо нерген ешартыш увер дене палдарен…
Ик татланат шогалде, артист-влак спектакльым модын лектыч. Кок шагат калык тарванаш тоштде нуным эскерыш. Модшо-влакынат, ончышо-шамычынат мучашлан шинчавӱдышт тольо. Иктыже калыкын поро кумылжылан, весышт артист-влакын чон кӧргым тарватен кертмыштлан, таче касым пырля эртарымыштлан шкеныштым пиалан улмылан шотлышт, векат. Тиде пайрем гыч чыланат нӧлталтше кумылан кайышт манын ӱшаныме шуэш.
