Овдасола – Шернур районысо Марисола ял шотан поселенийыш пурышо изи гына тымык с?рал ял. А кодшо курымышто ты ялыште шочшо уста актёр Геннадий Васильев да марий калыкын й?ратыме мурызыжо Василий Павлов тудым утыр сылнештареныт, у к?кшытыш н?лтеныт. Геннадий Васильевшылан, ила гын, тений 3 апрельыште витле ий темеш ыле.
Геннадий Васильев нерген «Ончыкыжым пеш мастар актер лиеш ыле» манмым Россий да Марий Эл Республикын к?кшытышт? чапланыше, Москосо Луначарский л?меш ГИТС-ыште пырля тунемше йолташыже-влак Иван Смирнов ден Олег Кузьминых деч ик гана веле огыл колынам. Вет тудат шке пашажым уло чон дене й?ратен.
Г.Васильев 1962 ий 3 апрельыште Овдасола ялыште шочын. Ял л?мжак моткоч о?айын шокта. Вет тудын нерген калыкыште акрет годсекак легенде ила. А такше саде ялын моткоч сылне верыште улмыжак изи Генан чоныштыжо сылнылык умылымашым шочыктен: «…Кынелат, мутлан, эр эрдене – тып-тымыкыште йырваш кайык-влакын чоным в?чкыш? мурышт гына пылышлан солна, кумылым н?лта…» — тиде Геннадийын шомакше. Вараже саде кайык муро ло?мым Генан шочмо ялыште унаште ятыр йолташыже чон шулен колыштын.
Эше Марисола кыдалаш школышто тунеммыж годымак Геннадий почеламутым возкален, икмынярже «Ямде лий» газетыште печатлалтын. Иктыже – кызытат ушыштем:
Г?дыр-к?дыр к?дыртен,
Йылге-йолго волгалта.
Мо тугае? Мо лийшаш?
Ала м??гышк? каяш?
Мо вара тыге кыра,
Моткоч чот волгалтара?
Мый садак ом л?д нимат,
Й?р деч мо л?даш, калтак.
Школышто тунеммына годым Г.Васильев театр кружокын пашашкат кумылын ушнен, марла моткоч чолган да мастарын тавалтен, марий мурым йо?галтарен. А луымшо классыште тунеммыж годым шкеак концерт группым чумырен, да пошкудо ял еда чапле марий концертым ончыктен коштыныт. Тидланже тунамсе школ директор икана ?пке шомакымат ойлыде ыш чыте: «Те экзаменлан ямдылалташ шонеда-уке? Але тудым мурен-куштен эртарынеда?..» Лийын гынат тыгай шомак, Геннадий экзамен-влакым мурен-куштымо гаяк сайын кучыш. Школ деч вара тудо вигак тунемаш ыш пуро – ик ий шочмо «Марисолинский» совхозыштыжо тыршыш. Векат, вес ийлан М.Шкетан л?меш Марий кугыжаныш драме театрын марий ?дыр ден рвезе-влакым Москош, А.В.Луначарский л?меш ГИТИС-ыш, тунемаш налме нерген уверымак вучен. А жап толын шумеке, ончыклык артист т?шкаш логалше 25 ?дыр ден рвезе коклаште тудынат л?мж? лийын. Актер мастарлык факультетын ик эн чулым студентше Геннадий Васильев институтым йошкар диплом дене пытарен.
ГИТИС деч вара Г.Васильев Совет Армий радамыште служитлен да 1987 ийыште М.Шкетан л?меш Марий кугыжаныш театрыш толын. Тудо вигак театр илышыш чолган да ?шанлын ушнен. Режиссер-влак тудлан икте почеш вес кугу да о?ай пашам пуэныт, да артист кумылын тыршен. Спектакль гыч спектакльыш тудын усталыкше кушкын, чо?ымо образше-влак ончышо да аклыше-влакын кумылыштым савыреныт.
Артист шке пашажым уло чон дене й?ратен ыштен. Ч?чкыдын концерт да спектакль дене калык коклашке лектын коштын, тудын л?мж?, чапше утыр шарлен. Чо?ымо рольжо-влак Геннадий Васильевын актер талантшын т?рл? ш?рынжым почыныт да ончышо-влакын чоныштышт келге кышам коденыт. Тыгай роль-влак коклаште А.Пудинын «Анахорет-шамыч» гыч Минька, Н.Гогольын «Каче пазар» гыч Кочкарев, Л.Яндаковын «Пусаксолаште томаша» гыч Каврий, Ж.Мольерын «Чоя Скапен» гыч Леандр, К.Коршуновын «Аксар ден Юлавий» гыч Аксар, М.Рыбаковын «Морко сем» гыч Йыван, А.Пудинын «Ой, луй модеш…» гыч Ток, «Калевала» финн эпос гыч Лемминкайненын да шуко молат лийыныт. Генан модын кодымо рольышт эше кужу жап ш?мыштынга илаш т??алыт.
Шуаралт шушо уста актерын ятыр шонымашыже шукталтде кодын. Нунын кокла гыч иктыже – Г.Каюмовын «В?р модеш…» спектакльже гыч т?рыснек ямдылен шуктымо Рамильын рольжо. Но тиде роль дене калык ончыко лектын ыш шукто.
Актер паша деч посна Г.Васильев шуко жапым да вийжым туныктымо пашалан ойырен. Культура ден искусство колледжыште тудо сценысе движений предметым икмыняр курсышто туныктен. Тунемше да туныктышо-влак тудым й?ратеныт да жапленыт.
Самырык айдемын ?мыр лугыч кайымыж нерген увер тунам, 90-ше ийла мучаште, калыкыште, ш?мым ишен, к?дырчыла рашкалте.
…Южгунам талантан е?-влакат илышыштышт йо?ылышым ыштат. Векат, Юмын ту кечын кумылжо начар лийын, уке гын молан тудо лачак тиде п?ръе?лан вес т?няш каяш эрыкым пуыш? Геннадий, вийвал марий, ош т?ня дене 1999 ийыште 37 ияш чеверласыш.
Нимом ончыде, Геннадий й?ратен, чаманен, проститлен моштен. Вет тидыже илышыште эн т?? огыл мо? Й?раташ, чаманаш, проститлаш таче… Эрлаже тидым т?рлатен шуктена мо?..
Геннадий йолташнам шарныме кас 7 апрельыште Марисола клубышто 17 шагатлан т??алеш.
Юрий СОЛОВЬЕВ
«Марий Эл», 2012 ий 4 апрель