Театрыште модшо артист сцена пашам веле пала, молым ок мошто манын шонеда гын, йо?ылыш лийыда. Кызыт илышыште шукылан тунемде огеш лий. М.Шкетан л?меш Марий национальный драма театрыште ынде латкумшо ий ыштыше Александр Бирюковат чыла могырым мастар.
Тудын дене «Вучо, мане, п?ртылам» спектакльым ончымо деч вара вашлийын кутыраш кумыл лекте. Литовец Римасын койышыжым чо?ышо А.Бирюковым эскерымем годым ты айдеме илышыштыжат тыгаяк, т?рл? могырым ойыртемалтше манын шонымем пе?гыдемдалте.
— Пьесысе герой койыш-шоктышыж дене могай лийшашым шкеак келыштаренам. Библиотекыште шуко книгам шерын лекташ логале. Римас марла ок мошто, йо?ылыш ойлышташ т?ча да монь. Кутырымо йылмыш тыгак литва шомак-влакым шке пуртенам. Чыла тидым режиссерлан темлымек келшыш. Литва калык мурымат тунемым, — манеш Александр.
А.Бирюковын т?рл? спектакльыште модмо тыгай рольжо ынде нылле нарышкат погына. Марий калыкын шукертсек й?ратыме «Ачийжат-авийжат…», «Морко сем» гай спектакльлаште тудо ч?чкыдын модеш. Шо?гые? але самырык, урядник але бандит семынат койын мошта. Шуко паша кокла гыч У.Шекспирын «Кожла кокласе омо» пьесыж почеш шындыме спектакльыште Фелистратын рольжо тудлан поснак шерге, очыни. Эреак подылшо коштшо ты геройын койыш-шоктышыжымат тудо шкеак шонен луктын, мутым м??гешла ойлышт моштымо ойыртемжым пуртен. Тыге фестиваль годым кугу критик-влакланат тиде герой келшен, «але марте тыгай образым ужын огынал» манын ойленыт.
Тыгаяк тудо илышыштыжат: мом ышташ пижеш гын, чылажымат к?леш семын келыштара. А.Бирюков театрыште артист паша дене пырля постановка ужашын (чыла цехын) вуйлатышыжлан ышта. Коллективыште профком председательын пашажымат шукертак тудлан ?шаненыт. Ончыч сценылан декорацийым вера?дымаштат ыштен. Икманаш, т?рл? ш?рынан улмыж дене ойыртемалтше. Иктаж-мом ужеш, чонжылан келша гын, тудым ыштен ончыде ок чыте. Шернур район, Тамшэ?ер ялеш шочшо рвезе йочаж годым пу гыч т?рл? ?згарым ышташ й?ратен: совлам, шкатулкым, пура коркам, тали?гам да молымат. Кушмо семын кугурак ?згарлан пижын. Тыге ?стел ден прихожийлык шкаф мартеат шуын. Яра жап шагал кодмылан к?ра тиде паша кызыт изиш мондалтын. Но мастарлыкше ситыше. К?леш гын, пачерым олмыкташат пижын кертеш, штукатуритла, шпаклеватла, моло пашам шукта.
Александр м??гыштат ?шанле суртоза семын ойыртемалтше. К?леш гын, Алина пелашыжлан тамле кочкышымат ямдыла. Коктынат театрыште улыт, сандене м??гышт? шинчаш пешыже огыт ярсе. Тыгай годым к?н жапше лиеш, тудо кочкаш шолта.
— Вургемымат мушкын моштем: кнопкым темдалам, да машина п?тыра веле, — воштылалеш Александр да 10 ияш Даниил ден ныл ияш Миша эргыже-влакым ?ндал колта.
Алина дене нуно Москваште тунеммышт годымак келшеныт, 1999 ийыште ушненыт. Кок й?ратыше ш?млан сценыштат коклан тыгаяк рольым модашышт логалеш. А изиш паша деч ярсымеке, коктынак тамада семын тыршат: л?мгече пайремым эртарат, концертым в?дат. Яра шинчаш нимыняр огыт ярсе, эреак уым кычалыт. Ты шотышто Саша эше ик секретше дене палдарыш: шукерте огыл т?рл? фокусым ыштылаш тунемаш т??алын. Тугеже вашке сценыште марий фокусникымат ужын кертына манын шонаш лиеш.
Тидымат шукын огыт пале: Александр Бирюков — Курык марий районышто икмыняр ий ончыч шогалтыме Акпарс памятникын прототипше. Ты скульптурым ыштыме деч ончыч художник-влак С.Яндубаев ден А.Ширнин марий онын т?сшым лач тудын чурийыштыже ужыныт. Ожно годсо вургемым, кемым чиктеныт, пондашым пижыктеныт, к?слем кучыктеныт да Акпарс семынак кидым н?лтал шогаш ойленыт. Тыге иктаж шагат сниматлыме деч вара кызытсе памятникын макетше шочын.
Мыланнаже коклаштына тыгай талешке улмылан куанаш да кугешнаш гына кодеш.
Э.ИМАНАЕВ.
«Марий Эл», 2011 ий 26 март