— ойла Марий Элын сулло артистше Артём Асмаев.
Кодшо кугарнян да шуматкечын, 24 ден 25 февральыште, М.Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театрыште сценыш Марий Элын сулло артистше Артём Асмаев лекте. Тудо «Улыжат вич кас» да «Роза-Розмарий» постановкылаште модо.
Кок спектакльжымат ончаш мийышым. Артём калык ончык тургыжланенрак лекте. Но вара тыгела модо, пуйто ты театр гыч каенат огыл: чоным пыштен, кумыл нӧлтын, уло вийым пуэн. Пеҥгыде туп-вачан, кӱкшӧ капан, чапле йӱкан артистнам шукертак сагыненна ыле.
Ушештарена: Артем Асмаев кок ий ондак ты театр гыч каен. Тудо Пошкырт кундем Уфа олашке илаш куснен да тусо Мустай Карим лӱмеш молодёжный театрын руш труппыштыжо ышташ тӱҥалын.
— Артем, тый М.Шкетан лӱмеш театрыште ик эн вӱдышӧ артист ыльыч. Тушто тылат келге роль-влак огыт сите, очыни.
— Теве шукерте огыл, 9-10 февральыште, театрыштына у спектакльын премьерыже лие. Калык ончыко «Играем в одну семью, или гарнир по-французски» спектакльым лукна. Тыште мый тӱҥ рольым модам. А тиде марте, чынжымак, изи роль-влак гына ыльыч. Вет кеч-могай коллективыш мийымекат, режиссёр эн ондак тыйым эскера, шеклана, кузерак модметым онча. Эркын мыйым я ик спектакльыш, я весыш пурташ тӱҥальыч. А теве ынде тӱҥ роль мартеат илен шуым.
— М.Шкетан лӱмеш театрыште тыйын эреак тӱҥ роль ыле, калыкат модметым йӧратен. Молан тугеже кенета лектыч да кайышыч?
— Тиде шоныдымын-вучыдымын лийын огыл. Шке семынем эре шонен коштынам. Мый ала-кушко огыл, а шочмо кундемышкем пӧртылынам. Тушто, шочмо ялыштем (Мишкан район, Тӧлдыштӧ), 75 ияш ачам шкет ила. Мый ешыште эн изи эрге улам. Ондак идалыклан кок-кум гана гына миен кертынам, тидлан кӧра лишыл еҥ верч чон вургыжын. Кызыт ынде туддеке тылзеш ик гана миен савырнаш йӧн уло. А кеҥежым эше чӱчкыдынрак кудалыштына. Шоҥго гынат, тудо садак озанлыкым куча, пакчам шында. Тиде — эн тӱҥ амалже.
— М.Шкетан лӱмеш театрыште тый 12 ий наре ыштенат. А тылеч ончыч ятыр артистше дене пырля (А.Егошина, С.Строганова, С.Ягулбаева да молат) Москошто тунемынат. Очыни, тиде театрыште да Йошкар-Олаште тыйын пел чонет кодын?
— Чын, тыште йолташем-влак илат, пашам ыштат. Тыште — марий калык, марий чон, марий кумыл. Тышке мый тунемынам. Шке пашажым йӧратыше артист чонжо дене театрыште ила. Мыят тыгаяк лийынам.
Но айдеме илышын кеч-могай пӧлекшыланат тунем кертеш. Тышеч кайымемлан кок ий наре лиеш, садлан эркын дене вес вере илаш тунем шуам. Туштат йолташем-влак лектыт. Пелашем могырым Уфаште родо-тукымна кугу. Паша ятыр уло, ялыш кудалыштына. Садлан ойгырен, шонен шинчаш жап уке.
— Тый кызыт рушла модат. А шонетше кузе: рушла але марла?
— Конешне, мый марла шонем, рушла модам. Йошкар-Олаште эре марла модмылан, кутырымылан кӧра образым рушла чоҥаш тӱҥалтыште нелырак ыле. Акцентат шижалтын. Но мыйын эше Москошто тунемме годымак налме артист профессионализмем уло. Тудо удан модаш огеш пу. Шарнем, Москош тунемаш мийыме годым мый эрвелмарла ойласем ыле, ударенийымат шкенан вел семын шынденам. Вара пел ийыште моткоч моторын олык марла кутыраш тунем шуым. А кызыт ынде рушлат сайын мутланем манын кертам. Кумыл лиеш гын, чылалан тунемат.
— Кажне айдеме у коллективыш толеш гын, тушко мом-гынат уым пурта. Тый М.Карим лӱмеш молодёжный театрыш мом пуртенат?
— Тидым, очыни, мый дечем огыл, а ончышо але режиссёр деч йодман. Но иктаж-мом садак пуртенам. У образым, у чурийым. Мутлан, театр коллективым иктаж салат дене таҥастараш гын, мый тушто ик эн кӱлешан ингредиентше лийын шуктенам, шонем. Шылжак омыл гынат, чапле пареҥгыже лийын шумемла чучеш.
Коллективыште мыйын таҥаш да самырыкрак-влак ятырын улыт. Вий-куат шолеш веле.
— Кузе тыйым Уфа вашлие? Тудо мылам ала-молан йӱштӧ ола гай чучеш.
— Уфаште ик миллион утла еҥ ила, урем-влак кумда улыт, шуко транспорт кудалыштеш. Изирак Йошкар-Ола дене от таҥастаре. Ме Уфан йӱдвел ужашыштыже, Янаул гыч миен пурымо районышто илена. Икымше гана пашашкем кудалме годым корнылан 50 минут утла кайыш. А Йошкар-Олаште ты корным 15 минутышто эртем ыле. Тунам ондак ӧрынат колтышым. Кызыт ынде тунем шуынам. Южгунам, корным пӱчкаш манын, кудывечыла гочат кудал лектын кертам. Мыят ондакше тышке пеш шуэн миенам, но кызыт ты ола чонемлан келша. Тудо писе ритм дене ила. Самырык еҥлан ты ритмыш пураш тунемман, вара чыла сай лиеш.
— А театрышкыда калык коштеш?
— Тидак мыйым чот ӧрыктарыш. Йошкар-Олаште театрыш калык рӱж лач премьер да бенефисла годым погына. А Уфаште кеч-кунамат зал тич лиеш. Южо спектакльыш билетым кок-кум кечыштак ужален пытарат. Калык пеледышым шуко пуа. Тидат чоным куандара.
— А М.Шкетан лӱмеш театрыш тыге толын модаш шке шонымашет лийын мо?
— Театрын тӱҥ режиссёржо, пырля тунемме йолташем Роман Юрьевич Алексеев темлен. Вара ӱмаште шыжым Йошкар-Олашке руш театр-влакын фестивальышкышт толмо годым кызытсе режиссёрем Мусалим Кульбаев ден Роман Юрьевичым ваш ыштышым. Нуно кутырышт. Мусалим Георгиевич – ушан-шотан айдеме. Тудо артистлан кушкашыже корным пуа, садлан Йошкар-Олаш модаш кайыме шотышто пален налмеке чараш ыш тӱҥал. Мӧҥгешла, репертуарым тыге келыштарышна, мылам икмыняр яра кече лекте.
— Марий Элыш шочмо театрышкет уэш артист семын йӧршешлан пашам ышташ от тол?
— Мый тыҥге-туҥге кошташ йӧратыше айдеме омыл. Каенам гын, туштак ыштыман, шонем. Но илышыште ончыкыжо мо лийшашым нигӧ раш каласен ок керт. Ала…
Чынжымак, илена да ужына. Но мыланна, марий зрительлан, Артём Асмаев гай типажан артист огеш сите. А кызыт тудо Мустай Карим лӱмеш театрыште кумылын модеш, шке зрительжымат муын. Оксана пелашыже ик фитнес-клубышто администраторлан ышта, Арина ӱдырышт кокымшо классыш коштеш. Икманаш, илыш шке корныж дене кая. Тудат шкешотан спектакль. Туштат Артёмлан ик эн кугу роль ойыралтын: Эргын, Пелашын, Ачан.
Ирина Степанова.
И.Речкин ден В.Тумбаевын фотожо-влак.
«Кугарня», 2012 ий 2 март